Πόσο σοκαρισμένος είσαι;

Η απόσταση είναι μεγάλη. Για την ακρίβεια, 7.918,715 χιλιόμετρα. Τόσα χωρίζουν τη Μυτιλήνη από το Κονέκτικατ. Οι διαφορές, επίσης μεγάλες. Στη βορειοανατολική Πολιτεία των ΗΠΑ, ο Ανταμ Λάντζα, ετών 20, ένας χλωμός, ψηλός και λιπόσαρκος τύπος που κυκλοφορούσε με τα χέρια κολλημένα στα πλευρά του και τα στυλό στην τσέπη του κοντομάνικου, κουμπωμένου μέχρι επάνω πουκαμίσου του, ένας άνθρωπος που στο λεύκωμα του σχολείου του, εκεί που θα έπρεπε να είναι η φωτογραφία του, προτίμησε να χάσκει η φράση «Ντρέπεται την κάμερα», αφού σκότωσε τη μητέρα του, πήρε τρία όπλα, πήγε στο δημοτικό σχολείο, σκότωσε έξι ενηλίκους και 20 παιδιά, ηλικίας έξι και επτά ετών, και αυτοκτόνησε. Σοκ.
Την ίδια ώρα πάνω-κάτω, 7.918,715 χιλιόμετρα μακριά, 20 άνθρωποι πέθαιναν έπειτα από ανατροπή λέμβου η οποία μετέφερε πρόσφυγες στα ανοιχτά της Μυτιλήνης. Στην πλαστική βάρκα επέβαιναν 28 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του τούρκου διακινητή. Μέσα στον Σεπτέμβριο, στα ίδια νερά, 61 πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων 31 παιδιά, πνίγηκαν όταν το σκάφος τους βούλιαξε.  Κάπως μικρότερο σοκ.

Αν εξαιρέσει κανείς τη χρονική στιγμή που η είδηση εμφανίζεται στη ζωή μας και τον θάνατο τον ίδιο, οι ομοιότητες σταματούν εδώ. Την επόμενη ημέρα, διαβάζοντας αναλύσεις, μετρώντας σοκαρισμένα, μελίρρυτα σχόλια και αναθέματα για την οπλοκατοχή, δεν μπορείς να μην το παρατηρήσεις: το σοκ είναι μεγαλύτερο για κάτι φρικιαστικό που έγινε περίπου 8.000 χιλιόμετρα μακριά, παρά για αυτό που έγινε δίπλα μας: τα ξεβρασμένα πτώματα ανθρώπων που ίσως είδαν για πρώτη φορά τη θάλασσα την ημέρα του θανάτου τους, την ίδια θάλασσα που χρησιμοποιούμε το καλοκαίρι για να ξεπλύνουμε τον χειμώνα, είναι μικρότερη είδηση.

Σύμφωνοι, η πιθανότητα θανάτου είναι μεγαλύτερη όταν προσπαθείς να σώσεις τη ζωή σου, φεύγοντας από τη φλεγόμενη Μέση Ανατολή για να έρθεις στην Ευρώπη, από το να ζεις στο Κονέκτικατ, να είσαι παιδί και να πηγαίνεις στο νηπιαγωγείο για να συναντήσεις την παράλογη μοίρα σου. Αλλά η συνήθεια της φρίκης είναι λάθος. Η αξιολόγηση του μαζικού πνιγμού ανθρώπων σε ελληνικά χωρικά ύδατα δεν μπορεί να είναι μια μικρή υποσημείωση της επικαιρότητας.

Πρώτα οι αιτίες του θανάτου: Στην Αμερική είναι η οπλοκατοχή. Η προβολή των μακελάρηδων που προτιμούν να περάσουν στην Ιστορία ως νεκροί δολοφόνοι απ’ το να είναι «οι άνθρωποι που ντρέπονται τις φωτογραφίες». Τα συμφέροντα των υπέρμαχων των όπλων. Οι Ρεπουμπλικανοί. Ο Μπους. Ο όχι και τόσο θαρραλέος Ομπάμα. Ο Τσάρλτον Ιστον. Ο εθισμός στη βία. Η ανοησία.

Στην πιο κοντινή μας τραγωδία, τον πνιγμό, οι λόγοι είναι επίσης ξεκάθαροι. Και όπως πάντα, πολιτικοί.

Πριν από λίγο καιρό, το περιοδικό «New Yorker», επιχειρώντας να εξηγήσει τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα, με την αξιοποίηση της απλής λογικής και της χειρουργικής ευστοχίας των ανθρώπων που είναι αποστασιοποιημένοι από το πρόβλημα, σχολίαζε: Η συνθήκη Δουβλίνο II είναι το πρόβλημα. Πρόκειται για έναν τόσο λανθασμένο σχεδιασμό όσο και ο σχεδιασμός του ευρώ. «Υπεγράφη εν μέσω της οικονομικής ευφορίας που επικρατούσε το 2003. Ορίζει ότι όσοι ζητούν άσυλο στην ΕΕ μπορούν να το κάνουν μόνο στη χώρα εισόδου τους. Η πολιτική αυτή επέτρεψε σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και άλλες, που αποτελούν ελκυστικούς προορισμούς για τους οικονομικούς μετανάστες, να φορτώσουν στην Ελλάδα το καθήκον να αστυνομεύει τα σύνορά της και να φροντίζει για τους μετανάστες, καθήκοντα που οι αδύναμες κυβερνήσεις της χώρας δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας ούτε τις καλές εποχές πριν από την οικονομική κρίση».

Το να συγκρίνουμε τους θανάτους είναι μάταιο. Το να τους αντιμετωπίζουμε πιο εύκολο. Στην περίπτωση της Αμερικής δεν φταίει η ψυχολογική κατάσταση του αντικοινωνικού τύπου. Δεν φταίει το σύνδρομο Ασπεργκερ από το οποίο έπασχε. Δεν φταίει το ότι ξύπνησε με νεύρα. Φταίει το ότι ο αντικοινωνικός τύπος με τα ψυχολογικά προβλήματα είχε τρία όπλα. Στην περίπτωση της Μυτιλήνης δεν φταίνε τα κύματα. Δεν φταίνε οι άνθρωποι. Φταίνε η ευρωπαϊκή πολιτική και η ελληνική ατολμία να παλέψει για το προφανές: Η συνθήκη είναι λάθος. Αλλά ας μην ενοχλήσουμε την Ευρώπη με αυτά τα ανθρωπιστικά εγκλήματα, με αυτόν τον βολικό για αυτή διακανονισμό, αυτό το καφκικό έγκλημα. Η Ευρώπη είναι απασχολημένη , είναι απρόσωπη, λυπάται, αλλά δεν μπορεί να κάνει κάτι. Και επιπλέον, μας δανείζει.

Επίσης, πανηγυρίζει για το Νομπέλ Ειρήνης της. Μόλις σταματήσουν τα πανηγύρια, περάσουν και τα Χριστούγεννα, καλό θα ήταν να βγουν κάποια κεφάλια από την άμμο και να συζητήσουμε για το προφανές: Οταν κάποιοι πνίγονται δίπλα μας, καλό θα είναι να νιώθουμε σοκαρισμένοι, να κάνουμε κάτι για αυτό.

Η απόσταση από τη Μυτιλήνη μέχρι το Κονέκτικατ είναι μεγάλη. Η απόσταση από τον άνθρωπο μέχρι το λοβοτομημένο αδιάφορο τέρας μικρή.